Lowenfeld-en lan famatuak adierazpen plastikoak garapen pertsonalean
duen garrantziaz ohartarazi zigun aspaldian, eta bere ideietan oinarritu
zen plastikako didaktikaren azkenaurreko erreforma. Azken bi
hamarkadetan berriz, areago joanda, gai honetaz Howard Gardner, Rudolf
Arnheim eta Elliot Eisner arduratu dira besteak beste eta ederki asko
erakutsi digute arteak nortasunaren garapenean ez ezik, adimenaren
hobekuntzan eta ezagutza orokorrerako estrategien prestakuntzan duen
balioa. Horregatik, beharbada, psikologia kognitiboak artea bezalako
ezagutza motei gero eta garrantzi gehiago ematen die eta, era berean,
gure eskola-sistemak martxan jarri duen azkeneko erreforman
arte-hezkuntzak bultzada handia jaso du (paperean behintzat).
Hain onuragarria izanik, nola liteke arteak hain leku eskasa izatea gure
ikastetxeetan, eta gehienbat haur txikien eskoletan? Galdera honi
dagokion erantzuna ez da batere erraza. Sarritan pentsatu ohi da arte
kontuak ez direla haurrek uler ditzaketen horietakoak. Bestetan,
haurraren adierazpena jarri izan da hezkuntza plastikoaren ardatz edo
ekimen nagusi bezala, haurra bera aritzea dela garrantzitsuena
pentsatuz.
|
https://www.google.es |
Gauzak horrela, oso beharrezkoa zaigu aspaldiko sinesmen hauek
baztertzea eta Arte Hezkuntzarako bide berriak jorratzen hastea. Honek
ez du esan nahi, hala ere, plastika lantzeko erabiltzen diren
eskola-epealdiek bere oraingo ezaugarriak erabat galdu behar dituztenik:
atseginak eta lasaigarriak izatea edota sormenari zuzendurik egotea,
alegia.
Hau egokia bada ere, haurrarengandik berarengandik berez atera
daitekeena ez da nahikoa. Beste ezagutza arloetan gertatzen den bezala,
norberaren adierazpen plastikoa Arte Hezkuntza orokor batek emango
liokeen sistematizazioarekin jantzi behar dela pentsatzen hasi beharko
dugu, behar bezala garatu nahi badugu behintzat. Honek, gainera, Arte
Hezkuntzaren arloa beste edozein eskola-diziplinarekin parekatzea
ekarriko luke.
Hasteko, arloaren izen berrira ere ohitzen hasi beharko genuke. "Arte
Hezkuntza", kontzeptu bezala, "adierazpen plastikoa" baino zabalagoa da.
Bigarrenak bere xede eta ahaleginak adierazpenaren prozedura zehatzera
murrizten ditu. Lehenengoak, berriz, norberaren egite pertsonaletik
haruntzago joanez, besteen lanen ezagutzarako, interpretaziorako eta
ulermenerako tresna eta baliabidea izan nahi du. Eta horretarako,
jakinduria hau guztia garatzeko, gure ingurune kulturalean ARTEA (1)
deitzen dugun giza ekimen horretan oinarritzen da.
Arte Hezkuntza aldarrikatzeko nahiak edo gaur egun zenbait eskolatan
praktikatzen den "adierazpen plastikoa" Arte Hezkuntza bilakatzeko
nahiak bultzatu du aldizkariaren atal berri honen sorrera.
Asmoa oso handia da eta gure ahalmenak, berriz, murritzak dira.
Horregatik datozen hilabeteetan orrialde hauetan aurkeztuko ditugun
ariketa eta proposamenek akuilukada bat besterik ez dute izan nahi,
aspaldian alfertuta dagoen plastika hezkuntzako idi zaharra martxan
jarri nahi duen eztenkada bat. Badakigu hasiera batean kolpeka, norabide
zehatzik gabe abiatuko dela, baina pixkanaka-pixkanaka, gelako arazo
praktikoak oinarri teoriko sendoekin giltzatuz, gure eskoletan
"adierazpen librearen" aritze hutsetik haruntzago joan ahal izango dugu,
behar bezalako Arte Hezkuntzaren helburuetara pauso sendoak emanez.